پرواضح است که به علت ناتوانی یکی از طرفین دعوا برای فائق آمدن بر دیگری، بحران سوریه گرفتار بن بست پیچیده ای گردیده است.
پیشگفتار
در حالی که بیش از دو سال از بحران سوریه سپری می شود و درگیری های داخلی در این کشور نیز همچنان ادامه دارد، در این مدت فراز و نشیب های متعددی در منازعه نظامی داخلی و کشمکش سیاسی خارجی به ویژه در خلال یک سال گذشته وجود داشته است.
امّا پرواضح است که به دلیل نبود توانایی لازم برای فائق آمدن کامل یکی از طرفین دعوا بر دیگری، بحران سوریه گرفتار بن بست پیچیده ای شده است. ضمن این که در این مدت تلاش ها چه در ابعاد داخلی و چه در ابعاد منطقه ای و بین المللی برای برون رفت سوریه از بحران و بازگشت ثبات و آرامش به این کشور، بنا به دلایلی به ویژه به علت کارشکنی محور غربی- عربی (آمریکا، برخی از دولت های اروپایی و رژیم های مرتجع عربی خاورمیانه مخالف بشار اسد) ناکام مانده است.
یکی از تلاش های جدید مطرح شده برای خارج کردن بحران سوریه از بن بست کنونی ، برگزاری نشست ژنو-2 است ؛ تلاشی که برخلاف تلاش پارسال که در چارچوب نشست ژنو در تیرماه 1391 انجام شد، در صدد است،این بار به نتایجی مثبت و سازنده منتهی شود.
در دو سال گذشته روس ها که به عنوان وزنه ای سنگین و عنصری تأثیرگذار در تحولات سوریه شناخته می شوند، به علت این که دمشق از لحاظ منافع دارای اهمیت راهبردی برای روسیه است، از هیچ تلاش دیپلماتیکی برای حل و فصل مسئله سوریه خودداری نکرده اند.
محور طرح روس ها نیز برای پایان دادن به اوضاع بحرانی سوریه، توافقنامه ژنو بوده است. اجلاس ژنو-1 که در اواسط تیرماه پارسال (ژوئن سال 2012) با ابتکار کوفی عنان و با حضور سایر بازیگران مؤثر در مسئله سوریه به جز ایران و عربستان و خود سوریه برگزار شد، ابتدا به نظر می رسید برای همراه کردن روسیه با سناریوی غرب و مهار بلندپروازی های پوتین طراحی شده است، اما ایستادگی روس ها منجر به صدور بیانیه ای شد که تأکید بر تشکیل دولت انتقالی با حضور دو طرف موافق و مخالف حاکمیت کنونی داشت.
در این نشست روس ها بر سرموضوع کناره گیری بشار اسد کوتاه نیامده و تلاش آمریکا برای هماهنگ کردن دولت انتقالی بدون حضور بشار اسد را ناکام گذاشتند. ولی در هر صورت باید توجه داشت که آن نشست بنا به دلایل مختلف به ویژه نبود ایران به عنوان یکی از بازیگران نقش آفرین در تحولات مربوط به سوریه منتهی به نتایج مثبتی نشد.
نشست ژنو- 2؛ مهم ترین اقدام پیش رو برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه
همچنان که در مقدمه این بحث اشاره شد، یکی از مهم ترین اقدامات پیش رو برای بررسی راه های سیاسی برون رفت سوریه از بحران، تدارک مقدمات برپایی نشست ژنو-2 درباره سوریه می باشد که برپایی آن که قرار بود در ماه ژوئن امسال در ژنو برگزار شود، همچنان با تأخیر روبه رو بوده است. علت این تأخیر نیز بیشتر به عدم توافق نهایی روسیه و آمریکا بر سر کمیت و کیفیت برگزاری این نشست باز می گردد. به ویژه این که دولت آمریکا کماکان با حضور جمهوری اسلامی ایران در این نشست مخالفت کرده است؛ این در حالیست که در مقابل، دولت روسیه پافشاری سرسختانه ای مبنی بر این که ایران باید در این اجلاس شرکت کند، دارد. بنابراین با این که هنوز توافق نهایی بر سر تاریخ دقیق این نشست و همچنین کشورهای شرکت کننده در آن نشده است ، ولی با این حال رایزنی ها درباره این که چه کشورهایی باید در این نشست حضور داشته باشند، همچنان ادامه دارد.
اما نکته ای که در این حال بیش از پیش جلب توجه می کند، پافشاری شدید مقامات کرملین برای حضور ایران در این نشست است.
چنانکه در این رابطه سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه تأکید داشته است که نبود ایران در نشست قبلی ژنو که در ژوئن سال 2012 برگزار شد، یک نقص اساسی برای آن نشست و یکی از علل اصلی ناکارآمدی آن بود. ضمن این که معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز چندی پیش در گفت و گویی با شبکه تلویزیونی عربی زبان «روسیه الیوم» با اشاره به این که مسکو معتقد است، کنفرانس ژنو-2 باید با حضور همه همسایگان سوریه برگزار شود، تأکید کرده است: البته اردن، لبنان و اتحادیه عرب از جمله عربستان و قطر در زمره این همسایگان هستند، اما ایران به عنوان بازیگری مهم در منطقه نیز از حق شرکت در این کنفرانس برخوردار است. چنانکه وی با ابراز تأسف از موضع آمریکا که مخالف شرکت ایران در کنفرانس ژنو است و نقش آن را غیر سازنده می داند، افزوده است: ما با این نظر موافقت نمی کنیم و معتقدیم شرکت کشور بزرگی همچون ایران که کشوری تأثیرگذار بر اوضاع سوریه است، به جستجوی راهکارهایی برای حل سیاسی این مساله کمک می کند.
این در حالیست که کوفی عنان دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد نیز دوشنبه هفته گذشته (24 تیرماه) در مراسم رونمایی از کتابش در مسکو درباره ضرورت حضور ایران در نشست ژنو-2 تأکید کرد: امیدوارم که همه شرکا این حقیقت را بپذیرند که ایران از کشورهای نقش آفرین است که به طور حتم باید در بحث و تصمیم گیری درباره این مساله شرکت کند.
با این اوصاف پرسشی که در این بین مطرح می شود، این است که اساساً چه ضرورتی به حضور ایران در نشست ژنو-2 احساس می شود که روس ها را به تکاپوی انجام تلاش هایی عمیق برای مشارکت دادن ایران در این نشست واداشته است؟ در واقع چه علل و یا عواملی سبب شده است که مقامات کرملین پافشاری شدیدی مبنی بر حضور و مشارکت در نشست آتی ژنو درباره سوریه داشته باشند؟ برای پاسخ به این پرسش ها ضروری است، ابتدا اشاره مختصری به جایگاه ایران در معادله پیچیده سوریه شود و متعاقب آن به علل و چرایی اصرار روس ها مبنی بر حضور ایران در نشست ژنو-2 پرداخته شود.
جایگاه ایران در معادلات مربوط به سوریه
واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران که اکنون در شطرنج منطقه ای مهره ای ایستاده در سمت بشار اسد به حساب می آید، به علت جایگاه ژئواستراتژیکی و ژئوپولیتیکی خود در خاورمیانه، از نقش و جایگاه ویژه و کتمان ناپذیری نیز در معادلات مربوط به سوریه برخوردار است. چنانکه برخورداری ایران از قدرت ویژه ایجابی، سلبی و ایذایی در معادلات مربوط به سوریه که مسئله تازه ای نبوده و کماکان وجود داشته است، بر هیچ کس پوشیده نیست.
در حقیقت مناسبات تهران با دمشق که حتی پیشتر از روسیه، بزرگ ترین حامی سوریه محسوب می‌شده است، در طول تاریخ بر پایه موقعیت ژئوپولیتیک و مبتنی بر محور منافع راهبردی مشترک، از جمله خنثی کردن قدرت ایالات متحده و رژیم صهیونیستی در خاورمیانه استوار بوده است که این موضوع اکنون نیز که محور آمریکایی- صهیونیستی در صدد براندازی دولت دمشق می باشد، همچون گذشته تداوم دارد.
در حقیقت همچنانکه اشاره شد ایران مهم ترین متحد منطقه‌ای دولت سوریه است و دو کشور از زمان پیروزی انقلاب اسلامی روابطی راهبردی باهم داشته‌اند. سوریه در زمان جنگ تحمیلی از معدود کشورهای عربی بود که با وجود داشتن پیوندهای عقیدتی با حزب بعث عراق، روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران حفظ کرد و در حالی که بیشتر کشورهای عربی منطقه به همراه کشورهای غربی در جبهه‌های واحد علیه ایران صف آرایی کرده بودند، دولت دمشق صف خود را از آن ها جدا کرده و در کنار ایران ایستاد.
روابط گرم ایران و سوریه در سال‌های پس از جنگ نیز ادامه داشته و روزبه روز گسترش بیشتری یافت. در سال‌های پس از جنگ تشکیل محور مقاومت در مقابل رژیم صهیونیستی و حمایت از جنبش‌های مقاومت فلسطین و لبنان سنگ بنای روابط راهبردی تهران - دمشق بوده و این روابط همچنان تاکنون ادامه یافته است.
به همین علت جمهوری اسلامی ایران دیدگاهی روشن درباره سوریه و بحران کنونی در این کشور دارد. از نظر ایران ثبات داخلی و تمامیت ارضی واحدی سیاسی به نام سوریه باید حفظ شود و در عین حال مطالبات اصلاح طلبانه مردم سوریه باید اجرا شود؛ اما نکته این است که از نگاه ایران پیگیری مطالبات نه از راه درگیری‌های مسلحانه بلکه باید در یک روند منطقی و توام با عقلانیت سیاسی و در پشت میز مذاکره انجام شود.
در حقیقت از نظر جمهوری اسلامی ایران تلاش برای سرنگونی حکومت سوریه همچنانکه غربی ها فضاسازی می کنند، نه تنها خواسته‌ای مردمی در سوریه نیست، بلکه سرنگونی یا تزلزل حکومت دمشق و ایجاد خلاء قدرت، شرایط داخلی این کشور را بیش از پیش به سمت هرج و مرج و جنگ داخلی خواهد برد و این مسئله نه تنها سوریه بلکه کل منطقه را ناآرام و بی‌ثبات خواهد کرد و در این صورت نه تنها مردم سوریه و منطقه نفعی نخواهند برد، بلکه تنها خواسته مداخله گران بدخواه منطقه‌ای و جهانی تأمین خواهد شد و این خواسته چیزی نخواهد بود، جز شکستن کمر محور مقاومت در مقابل رژیم صهیونیستی .
بنابراین در جمع‌بندی مواضع تهران درباره اوضاع سوریه باید گفت تهران از معادله‌ای در حل و فصل مسئله سوریه استقبال می‌کند که منطقی، غیرشعاری و با حسن نیت بوده و هدف آن پایان دادن به خشونت‌ها در سوریه و ایجاد بستر برای ترمیم روابط حکومت دمشق با مخالفان برای اجرای اصلاحات گام به گام باشد. از این زاویه نشست ژنو-2 درباره سوریه در صورت برگزاری، می تواند نزدیک ترین طرح به مواضع ایران و به طور نسبی بیشتر طرف‌های درگیر در مسئله سوریه باشد و در صورتی که همه طرف‌های درگیر در مسئله سوریه عقلانیت سیاسی پیشه کرده و به نا آرام کردن اوضاع داخلی خاتمه دهند، ایران می‌تواند نزدیک ترین متحد منطقه‌ای خود را مجاب کند تا با مخالفان خود در پشت میز نشسته و با گفتگو مسائل را حل وفصل کند.
ضرورت حضور ایران در نشست ژنو-2 از نظر روسیه
روسیه که نقش و جایگاه سیاسی آن در پارسال درباره سوریه برجسته تر شده و اکنون به عنوان عنصر تعیین کننده خارجی در صحنه بین الملل و در حمایت از نظام بشار اسد مورد اعتراف جامعه جهانی قرار گرفته است، با توجه به درکی که از قدرت، نفوذ و جایگاه ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در معادلات منطقه به ویژه در زمینه تحولات سوریه دارد، اعلام کرده است، در صورتی که نشست ژنو-2 برگزار شود، باید از ایران به عنوان یکی از کشورهای تأثیرگذار در سوریه دعوت کند.
در حقیقت روسیه پیشاپیش به این جمع بندی رسیده است که بدون حضور ایران در نشست ژنو-2 که رایزنی ها برای برگزاری آن همچنان ادامه دارد، این نشست نیز همانند نشست پارسال به نتایج مورد انتظاری دست نخواهد یافت.
این نکته ای مهم در تحولات مربوط به سوریه است که می توان آن را این طور ارزیابی کرد که دست کم طرف روسی به این نتیجه رسیده است که ایران را نمی توان از پرونده سوریه حذف کرد، زیرا ایران، همچنانکه کوفی عنان در نشست پارسال ژنو اعتراف کرد که بخشی جدایی ناپذیر از راه حل بحران سوریه است و به همین علت روسیه قصد دارد به طرف غربی به ویژه آمریکایی ها فشار بیاورد که اگر قصد دارید به فکر راه حل بحران سوریه باشید، باید ایران را نیز در این پرونده مشارکت دهید. به ویژه این که ایران در سوریه حضوری میدانی دارد و با حمایت از حضور حزب الله و ارتش سوریه نقشی مهم و راهبردی در این کشور ایفا می کند که این مساله با پیشرفت های میدانی ای که اخیراً ارتش سوریه در مبارزه با جهادی های سلفی و مخالفان میدانی اش داشته به خوبی ملموس است.
ارزیابی نهایی
بی تردید جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در همه معادلات منطقه ای و همچنین قدرت و نفوذ سخت افزاری و نرم افزاری جمهوری اسلامی در سوریه، روسیه را که به عنوان یکی از قدرت های منطقه ای و بین المللی مؤثر در تحولات مربوط به سوریه شناخته می شود بر آن داشته است تا پافشاری شدیدی مبنی بر حضور ایران در نشست ژنو-2 داشته باشند.
بنابراین از نظر روسیه جمهوری اسلامی ایران در حقیقت یکی از مهم ترین قدرت های منطقه می باشد که حضور و ایفای نقش آن در سوریه در عین حال که غیرقابل انکار می باشد، افزون بر آن به عنوان بخشی از فرآیندهای حل و فصل بحران سوریه، می تواند به برقراری آرامش و از بین رفتن تنش ها کمک شایانی کند که این موضوع مشارکت و حضور ایران در نشست ژنو-2 را که برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه قرار است برگزار شود، بیش از پیش ضروری می کند.
چنانکه ممنوعیت ورود ایران به نشست ژنو-2 که رئیس جمهور جدید خود را نیز انتخاب کرده است،اشتباه محرز خواهد بود و بی شک به اشتباهات انباشته شده غرب در منطقه خاورمیانه اضافه خواهد شد.
پیشگفتار
در حالی که بیش از دو سال از بحران سوریه سپری می شود و درگیری های داخلی در این کشور نیز همچنان ادامه دارد، در این مدت فراز و نشیب های متعددی در منازعه نظامی داخلی و کشمکش سیاسی خارجی به ویژه در خلال یک سال گذشته وجود داشته است.
امّا پرواضح است که به دلیل نبود توانایی لازم برای فائق آمدن کامل یکی از طرفین دعوا بر دیگری، بحران سوریه گرفتار بن بست پیچیده ای شده است. ضمن این که در این مدت تلاش ها چه در ابعاد داخلی و چه در ابعاد منطقه ای و بین المللی برای برون رفت سوریه از بحران و بازگشت ثبات و آرامش به این کشور، بنا به دلایلی به ویژه به علت کارشکنی محور غربی- عربی (آمریکا، برخی از دولت های اروپایی و رژیم های مرتجع عربی خاورمیانه مخالف بشار اسد) ناکام مانده است.
یکی از تلاش های جدید مطرح شده برای خارج کردن بحران سوریه از بن بست کنونی ، برگزاری نشست ژنو-2 است ؛ تلاشی که برخلاف تلاش پارسال که در چارچوب نشست ژنو در تیرماه 1391 انجام شد، در صدد است،این بار به نتایجی مثبت و سازنده منتهی شود.
در دو سال گذشته روس ها که به عنوان وزنه ای سنگین و عنصری تأثیرگذار در تحولات سوریه شناخته می شوند، به علت این که دمشق از لحاظ منافع دارای اهمیت راهبردی برای روسیه است، از هیچ تلاش دیپلماتیکی برای حل و فصل مسئله سوریه خودداری نکرده اند.
محور طرح روس ها نیز برای پایان دادن به اوضاع بحرانی سوریه، توافقنامه ژنو بوده است. اجلاس ژنو-1 که در اواسط تیرماه پارسال (ژوئن سال 2012) با ابتکار کوفی عنان و با حضور سایر بازیگران مؤثر در مسئله سوریه به جز ایران و عربستان و خود سوریه برگزار شد، ابتدا به نظر می رسید برای همراه کردن روسیه با سناریوی غرب و مهار بلندپروازی های پوتین طراحی شده است، اما ایستادگی روس ها منجر به صدور بیانیه ای شد که تأکید بر تشکیل دولت انتقالی با حضور دو طرف موافق و مخالف حاکمیت کنونی داشت.
در این نشست روس ها بر سرموضوع کناره گیری بشار اسد کوتاه نیامده و تلاش آمریکا برای هماهنگ کردن دولت انتقالی بدون حضور بشار اسد را ناکام گذاشتند. ولی در هر صورت باید توجه داشت که آن نشست بنا به دلایل مختلف به ویژه نبود ایران به عنوان یکی از بازیگران نقش آفرین در تحولات مربوط به سوریه منتهی به نتایج مثبتی نشد.
نشست ژنو- 2؛ مهم ترین اقدام پیش رو برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه
همچنان که در مقدمه این بحث اشاره شد، یکی از مهم ترین اقدامات پیش رو برای بررسی راه های سیاسی برون رفت سوریه از بحران، تدارک مقدمات برپایی نشست ژنو-2 درباره سوریه می باشد که برپایی آن که قرار بود در ماه ژوئن امسال در ژنو برگزار شود، همچنان با تأخیر روبه رو بوده است. علت این تأخیر نیز بیشتر به عدم توافق نهایی روسیه و آمریکا بر سر کمیت و کیفیت برگزاری این نشست باز می گردد. به ویژه این که دولت آمریکا کماکان با حضور جمهوری اسلامی ایران در این نشست مخالفت کرده است؛ این در حالیست که در مقابل، دولت روسیه پافشاری سرسختانه ای مبنی بر این که ایران باید در این اجلاس شرکت کند، دارد. بنابراین با این که هنوز توافق نهایی بر سر تاریخ دقیق این نشست و همچنین کشورهای شرکت کننده در آن نشده است ، ولی با این حال رایزنی ها درباره این که چه کشورهایی باید در این نشست حضور داشته باشند، همچنان ادامه دارد.
اما نکته ای که در این حال بیش از پیش جلب توجه می کند، پافشاری شدید مقامات کرملین برای حضور ایران در این نشست است.
چنانکه در این رابطه سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه تأکید داشته است که نبود ایران در نشست قبلی ژنو که در ژوئن سال 2012 برگزار شد، یک نقص اساسی برای آن نشست و یکی از علل اصلی ناکارآمدی آن بود. ضمن این که معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز چندی پیش در گفت و گویی با شبکه تلویزیونی عربی زبان «روسیه الیوم» با اشاره به این که مسکو معتقد است، کنفرانس ژنو-2 باید با حضور همه همسایگان سوریه برگزار شود، تأکید کرده است: البته اردن، لبنان و اتحادیه عرب از جمله عربستان و قطر در زمره این همسایگان هستند، اما ایران به عنوان بازیگری مهم در منطقه نیز از حق شرکت در این کنفرانس برخوردار است. چنانکه وی با ابراز تأسف از موضع آمریکا که مخالف شرکت ایران در کنفرانس ژنو است و نقش آن را غیر سازنده می داند، افزوده است: ما با این نظر موافقت نمی کنیم و معتقدیم شرکت کشور بزرگی همچون ایران که کشوری تأثیرگذار بر اوضاع سوریه است، به جستجوی راهکارهایی برای حل سیاسی این مساله کمک می کند.
این در حالیست که کوفی عنان دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد نیز دوشنبه هفته گذشته (24 تیرماه) در مراسم رونمایی از کتابش در مسکو درباره ضرورت حضور ایران در نشست ژنو-2 تأکید کرد: امیدوارم که همه شرکا این حقیقت را بپذیرند که ایران از کشورهای نقش آفرین است که به طور حتم باید در بحث و تصمیم گیری درباره این مساله شرکت کند.
با این اوصاف پرسشی که در این بین مطرح می شود، این است که اساساً چه ضرورتی به حضور ایران در نشست ژنو-2 احساس می شود که روس ها را به تکاپوی انجام تلاش هایی عمیق برای مشارکت دادن ایران در این نشست واداشته است؟ در واقع چه علل و یا عواملی سبب شده است که مقامات کرملین پافشاری شدیدی مبنی بر حضور و مشارکت در نشست آتی ژنو درباره سوریه داشته باشند؟ برای پاسخ به این پرسش ها ضروری است، ابتدا اشاره مختصری به جایگاه ایران در معادله پیچیده سوریه شود و متعاقب آن به علل و چرایی اصرار روس ها مبنی بر حضور ایران در نشست ژنو-2 پرداخته شود.
جایگاه ایران در معادلات مربوط به سوریه
واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران که اکنون در شطرنج منطقه ای مهره ای ایستاده در سمت بشار اسد به حساب می آید، به علت جایگاه ژئواستراتژیکی و ژئوپولیتیکی خود در خاورمیانه، از نقش و جایگاه ویژه و کتمان ناپذیری نیز در معادلات مربوط به سوریه برخوردار است. چنانکه برخورداری ایران از قدرت ویژه ایجابی، سلبی و ایذایی در معادلات مربوط به سوریه که مسئله تازه ای نبوده و کماکان وجود داشته است، بر هیچ کس پوشیده نیست.
در حقیقت مناسبات تهران با دمشق که حتی پیشتر از روسیه، بزرگ ترین حامی سوریه محسوب می‌شده است، در طول تاریخ بر پایه موقعیت ژئوپولیتیک و مبتنی بر محور منافع راهبردی مشترک، از جمله خنثی کردن قدرت ایالات متحده و رژیم صهیونیستی در خاورمیانه استوار بوده است که این موضوع اکنون نیز که محور آمریکایی- صهیونیستی در صدد براندازی دولت دمشق می باشد، همچون گذشته تداوم دارد.
در حقیقت همچنانکه اشاره شد ایران مهم ترین متحد منطقه‌ای دولت سوریه است و دو کشور از زمان پیروزی انقلاب اسلامی روابطی راهبردی باهم داشته‌اند. سوریه در زمان جنگ تحمیلی از معدود کشورهای عربی بود که با وجود داشتن پیوندهای عقیدتی با حزب بعث عراق، روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران حفظ کرد و در حالی که بیشتر کشورهای عربی منطقه به همراه کشورهای غربی در جبهه‌های واحد علیه ایران صف آرایی کرده بودند، دولت دمشق صف خود را از آن ها جدا کرده و در کنار ایران ایستاد.
روابط گرم ایران و سوریه در سال‌های پس از جنگ نیز ادامه داشته و روزبه روز گسترش بیشتری یافت. در سال‌های پس از جنگ تشکیل محور مقاومت در مقابل رژیم صهیونیستی و حمایت از جنبش‌های مقاومت فلسطین و لبنان سنگ بنای روابط راهبردی تهران - دمشق بوده و این روابط همچنان تاکنون ادامه یافته است.
به همین علت جمهوری اسلامی ایران دیدگاهی روشن درباره سوریه و بحران کنونی در این کشور دارد. از نظر ایران ثبات داخلی و تمامیت ارضی واحدی سیاسی به نام سوریه باید حفظ شود و در عین حال مطالبات اصلاح طلبانه مردم سوریه باید اجرا شود؛ اما نکته این است که از نگاه ایران پیگیری مطالبات نه از راه درگیری‌های مسلحانه بلکه باید در یک روند منطقی و توام با عقلانیت سیاسی و در پشت میز مذاکره انجام شود.
در حقیقت از نظر جمهوری اسلامی ایران تلاش برای سرنگونی حکومت سوریه همچنانکه غربی ها فضاسازی می کنند، نه تنها خواسته‌ای مردمی در سوریه نیست، بلکه سرنگونی یا تزلزل حکومت دمشق و ایجاد خلاء قدرت، شرایط داخلی این کشور را بیش از پیش به سمت هرج و مرج و جنگ داخلی خواهد برد و این مسئله نه تنها سوریه بلکه کل منطقه را ناآرام و بی‌ثبات خواهد کرد و در این صورت نه تنها مردم سوریه و منطقه نفعی نخواهند برد، بلکه تنها خواسته مداخله گران بدخواه منطقه‌ای و جهانی تأمین خواهد شد و این خواسته چیزی نخواهد بود، جز شکستن کمر محور مقاومت در مقابل رژیم صهیونیستی .
بنابراین در جمع‌بندی مواضع تهران درباره اوضاع سوریه باید گفت تهران از معادله‌ای در حل و فصل مسئله سوریه استقبال می‌کند که منطقی، غیرشعاری و با حسن نیت بوده و هدف آن پایان دادن به خشونت‌ها در سوریه و ایجاد بستر برای ترمیم روابط حکومت دمشق با مخالفان برای اجرای اصلاحات گام به گام باشد. از این زاویه نشست ژنو-2 درباره سوریه در صورت برگزاری، می تواند نزدیک ترین طرح به مواضع ایران و به طور نسبی بیشتر طرف‌های درگیر در مسئله سوریه باشد و در صورتی که همه طرف‌های درگیر در مسئله سوریه عقلانیت سیاسی پیشه کرده و به نا آرام کردن اوضاع داخلی خاتمه دهند، ایران می‌تواند نزدیک ترین متحد منطقه‌ای خود را مجاب کند تا با مخالفان خود در پشت میز نشسته و با گفتگو مسائل را حل وفصل کند.
ضرورت حضور ایران در نشست ژنو-2 از نظر روسیه
روسیه که نقش و جایگاه سیاسی آن در پارسال درباره سوریه برجسته تر شده و اکنون به عنوان عنصر تعیین کننده خارجی در صحنه بین الملل و در حمایت از نظام بشار اسد مورد اعتراف جامعه جهانی قرار گرفته است، با توجه به درکی که از قدرت، نفوذ و جایگاه ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در معادلات منطقه به ویژه در زمینه تحولات سوریه دارد، اعلام کرده است، در صورتی که نشست ژنو-2 برگزار شود، باید از ایران به عنوان یکی از کشورهای تأثیرگذار در سوریه دعوت کند.
در حقیقت روسیه پیشاپیش به این جمع بندی رسیده است که بدون حضور ایران در نشست ژنو-2 که رایزنی ها برای برگزاری آن همچنان ادامه دارد، این نشست نیز همانند نشست پارسال به نتایج مورد انتظاری دست نخواهد یافت.
این نکته ای مهم در تحولات مربوط به سوریه است که می توان آن را این طور ارزیابی کرد که دست کم طرف روسی به این نتیجه رسیده است که ایران را نمی توان از پرونده سوریه حذف کرد، زیرا ایران، همچنانکه کوفی عنان در نشست پارسال ژنو اعتراف کرد که بخشی جدایی ناپذیر از راه حل بحران سوریه است و به همین علت روسیه قصد دارد به طرف غربی به ویژه آمریکایی ها فشار بیاورد که اگر قصد دارید به فکر راه حل بحران سوریه باشید، باید ایران را نیز در این پرونده مشارکت دهید. به ویژه این که ایران در سوریه حضوری میدانی دارد و با حمایت از حضور حزب الله و ارتش سوریه نقشی مهم و راهبردی در این کشور ایفا می کند که این مساله با پیشرفت های میدانی ای که اخیراً ارتش سوریه در مبارزه با جهادی های سلفی و مخالفان میدانی اش داشته به خوبی ملموس است.
ارزیابی نهایی
بی تردید جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در همه معادلات منطقه ای و همچنین قدرت و نفوذ سخت افزاری و نرم افزاری جمهوری اسلامی در سوریه، روسیه را که به عنوان یکی از قدرت های منطقه ای و بین المللی مؤثر در تحولات مربوط به سوریه شناخته می شود بر آن داشته است تا پافشاری شدیدی مبنی بر حضور ایران در نشست ژنو-2 داشته باشند.
بنابراین از نظر روسیه جمهوری اسلامی ایران در حقیقت یکی از مهم ترین قدرت های منطقه می باشد که حضور و ایفای نقش آن در سوریه در عین حال که غیرقابل انکار می باشد، افزون بر آن به عنوان بخشی از فرآیندهای حل و فصل بحران سوریه، می تواند به برقراری آرامش و از بین رفتن تنش ها کمک شایانی کند که این موضوع مشارکت و حضور ایران در نشست ژنو-2 را که برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه قرار است برگزار شود، بیش از پیش ضروری می کند.
چنانکه ممنوعیت ورود ایران به نشست ژنو-2 که رئیس جمهور جدید خود را نیز انتخاب کرده است،اشتباه محرز خواهد بود و بی شک به اشتباهات انباشته شده غرب در منطقه خاورمیانه اضافه خواهد شد.
/ شبكه خبر