به گزارش هزارماسوله ،بە واتەو کارشناسێ گازی،ئی خەرمانە گەورەو گازیە مەتاوۆ لانی کەم ۲۰% گازو ئوروپای بۆ. ئێستەیەو ئی مێدانە گەورەو گازیه،پلەو و قۆرسایی دارایی ئینیرژیو ئێرانی مەوەرۆ سەرۆ و جە بابەتو مامڵەی سیاسی و بازرگانی میان نەتەوەیی فرە سودمەندەن و دەسی سەرو ئێرانی میاونۆ و پیجۆرە جە زەمینەی سیاسی و کەرداری پیرامونی و چەقەکەردەی پولی و بازرگانی و ماڵی دەوروبەرو ئێرانی جە دماڕۆنە فرە کارسازەن. م
ێذانی گازی"چالوس"ی پسەو هابی گازی سەرنیشتو ئیرانی بە ئەژمار مەی و بەرئاورد مەکریۆ نزیکو یەک چوارمو میذانی گازی"پارس جنوبی"گازش بۆ یانی ئەننازەو یانزە فازێ پارس جنوبی.
پانایی هام بەشو سایتەو پارس جنوبی(عەسەلویە) چەنی قەتەری ۹۷۰۰ کیلومیتری چوارگۆشەن کە ۳۷۰۰ کیلومیتری چوارگوش چینەیە نا خاکی سەرزەمینی ئێرانیەنه بەڵام مێدانو گازی چالوسی گردش نا دلێ حدودوی ئاویو دەریاو مازندەرانو ئێرانیەنە.
کاروبارو ڕاوبەردەی ئی پڕۆژە گەورەیە چیرو چەمذاری شرکەتو نەفتی خەزەری(KEPCO) بیەن و هەرپاسە جە دوێ وەڵاتێ ڕوسیە و چینی کومەکی ماڵی و فەنیچ گێریان و ساپورت بیەن. پاسە کە واچیان نرخە و هەرپاسە کیاستەی بەرو وەڵاتی گازۆ ئی مێذانە گەورەیە بە پاو پەیمان نامێ دوەلا میانو ئێران و ڕوسیەی قەرارەن بە هەماهەنگی ئی وەڵاتەیە ئەنجام بۆ و ئینە بابەتێ کڕێڵی و موهیمەن یانی وەڵاتانو ئوروپای ئننەی تەری نیازمەندو گازو ڕوسیەی مەکەرو و ئینە یانی وابەستەگی و ئەوەجەی دوێ ئننەی تەری وەڵاتانو ئوروپای و ناتۆی بە ئینیرژی دیگەرانی جە درێژخاینەنە.
"سێرگەی پراوسودوف"مودیرو سازمانو ئینیرژی نەتەوەیی ماچۆ:ئێران داراو دوەمین سەرچەمەی گەورەو گازی سرشتی جهانیەن کە مەتاوۆ جە ماوێ درێژەنە گازو ئوروپای فەراهەم بکەرۆ وەلێم بۆنەخاترەو تەحریمی و هەرپاسە نەویەی سیستمێ عالی بارگیری و گواستەی و ئامەولوای،ئی ئیمکانە پەیش دەس نمەوۆ و جە لای تەریچۆ شیرکەتێ ڕوسیەی ئامادێنێ لولێو گازو ئێرانی کە بڕیارەن بکێشیۆ پەی پاکستان و هندی، فەراهەم بکەرانێ.
پروژەو لەرزەنیگاری وەرهۆرزو دەریاو کاسپیەنی جە دەشتەو گورگانی حدودو وەڵاتو تورکەمەنستانی نیشانە مەذۆ کە پتانسیەلو ئیستەیەو سەرچەمێ گەورێ "هیدروکەربوری" لای وارینو ئی دەریایە(وشکی،دەریا) فرە نا سەرو و ئینە سەلمیان یانی زانیاری سەرو ۱۶ بیرێ هۆرکڵاشیای کەراخو دەریاو مازەندەرانی ئینەشە وستەن بەرۆ و کارشناسی نەفتی و گازی ئێرانی ئومیدوارێنێ ئیدامەی کاری ئی پروسە گەورەیە بە هۆرکڵاشتەی زیادتەرو چێرزەمینی و کەنەی چاڵێو "هیرکانو"۱ی و "قزل تپە"و ۳ێ بلۆڕاوە و بۆ بە دڵگەرمی پەی دماڕۆ و کۆتایی ئی پڕۆژەیە.
ساختارو گەورەو گازی چالوسی دماو ساختارو ئەلبۆرزی گەورەتەرین ساختارو دەریاو مازەندرانیەن و ۱۰مین سەرچەمەی گازی فرەگەورە گردو جهانیەن و وەراوەرەن چەنی ۳۰%گردو گازو وەڵاتانو دەوروبەرو دریاو کاسپیەنی.
پەنەوازەن بواچیۆ کە ۶۷۵ کیلومێترێ جە کەراخو دەریاو کاسپیەنی جزو خاکو سەرزەمینی ئێرانیەن و شۆنەو خاوەری میانە(وەرهۆرزی میانە)و سیبری،بە گەورەتەرین خەرمانەی ئێنیرژی گردو جهانی مەژناسیۆ. میژۆ بواچیو سەرچەمێ قەتعی گازی سرشتی ئێرانی ۱۱۹۳ تریلیون فوتی موکەعەبەن(Tcf) یانی دارەندەو ۱۷%و گردو گازو جهانی و ڕزبەندیەنە دماو ڕوسیەی دوەمو جهانیەن.