به گزارشهزار ماسوله، ایلنا، روح الله شیرازی (رییس پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه)، این مطلب را در نخستین کنفرانس ملی باستان‌شناسی هورامان که در تالار فردوسی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه کردستان برگزار شد مطرح کرد.
او بااشاره به انجام کار‌های عمرانی در حوزه فعالیت‌های باستان‌شناسی گفت: کاوشهای نجات بخشی برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی باید با رعایت استاندارد‌های علمی، مطالعات مناسب و کارشناسان مجرب انجام گیرد.
وی نتایج کاوشهای محدوده سد داریان را یکی از نمونه‌های موفق در زمینه دستیابی به نتایج علمی قابل اهتمام در حوزه باستان‌شناسی دانست.
این باستان شناس کارشناسان را بازوهای علمی و اجرایی پژوهشکده در استان‌ها خواند و تأکید کرد: این افراد باید با پایش در برنامه هایی که قرار است در استان انجام گیرد موارد مورد نظر را اعلام کنند تا پیش از هر گونه اتفاقی برنامه ریزی های لازم انجام شود.
رئیس پژوهشکده باستان شناسی برخی از فعالیت‌های عمرانی را دخالت انسان در طبیعت دانست و تصریح کرد: این دخالت اگر بدون برنامه‌ریزی باشد می‌تواند خسارت‌های زیادی را به همراه داشته باشد بنابراین باید بصورت همه جانبه تمامی موارد لازم در این زمینه، پیش‌بینی شود.
در ادامه سید محسن علوی، مدیر کل اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان درباره اهمیت باستان شناسی کردستان و مشکلات آن سخن گفت و محمد ابراهیم زارعی، فرماندار شهرستان سنندج نیز در خصوص بهره گیری از سنت شفاهی و مدارک مکتوب برای حفظ آثار تاریخی و میراث فرهنگی مطالبی را مطرح کرد.
جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران نیز در خصوص کم شناخته بودن باستان شناسی کردستان و اهمیت کاوشهای نجات بخشی سد داریان و همکاری های اخیر این موزه با میراث کردستان مطالبی را مطرح کرد.
پس از سخنرانی‌های بخش اول کنفرانس کلیپ کوتاهی با نام "داریان، یک سال تلاش برای نجات میراث هزاران ساله هورامان" پخش شد که شامل تصاویر و فیلم‌های کوتاهی از کاوش‌ها و بررسی‌های انجام شده در طول برنامه کاوشهای باستان‌شناسی نجات بخشی در محدوده سد داریان بود.
سخنرانی‌های علمی کنفرانس در قالب سه نشست ارایه شد که شامل سخنرانی‌هایی درباره تأثیر فعالیت‌های عمرانی بر میراث فرهنگی و راهکارهای کاهش تأثیرات مخرب آن‌ها (علیرضا سرداری و فرزاد مافی)، زمین شناسی و زمین ریخت‌شناسی منطقه و مطالعات سنجش از دور (محمدصدیق قربانی، دکتر محمد رضا قدری، مهندس کمال طاهری و محمدرضا رکنی)، نتایج بررسی‌ها و کاوشهای انجام شده در محدوده سد و نیروگاه داریان (فریدون بیگلری، دکتر سونیا شیدرنگ، دکتر امیر ساعد موچشی، طاهر قسیمی)، نتایج بررسی مطالعات قوم باستان‌شناسی و باستان جانورشناسی (ندا حسین طهرانی و دکتر حسین داوودی) بود.
سخنرانان نتایج پژوهش‌های خود را درباره آثار و بقایای دوره‌های مختلف باستان‌شناسی از دوران پارینه‌سنگی، دوره‌های روستانشینی و عصر آهن تا سده‌های اخیر ارائه دادند.
علاوه بر این، نتایج بررسی‌های زمین‌شناسی، زمین ریخت‌شناسی، باستان جانورشناسی و قوم باستان‌شناسی که در محدوده سد داریان انجام شده نیز ارائه شد.
گفتنی است، هدف از برگزاری کنفرانس ملی یک روزه باستان‌شناسی هورامان ارائه نتایج پژوهش‌های باستان‌شناسی نجات‌بخشی در محدوده سد داریان در شهرستان سروآباد بود که در قالب 12 سخنرانی علمی ارائه شد.
همچنین هیأت متشکل ازروح الله شیرازی رییس پژوهشکده باستان شناسی، علیرضا سرداری باستان شناس، عبدالکریم شادمهرمعاون توسعه و منابع انسانی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، فریدون بیگلری مدیر برنامه کاوشهای نجات بخشی سد داریان، فرزاد مافی مشاور و کارشناس ارشد میراث فرهنگی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و جمعی از باستان‌شناسان، زمین‌شناسان و کارشناسان از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان و دانشگاهیان از هورامان و محدوده دو سد نی‌آباد و داریان بازدید کردند.
هیات ابتدا از محدودۀ اجرای طرح سد نی‌آباد در حوضه آبگیر طرح بلبر، در حد فاصل شرق شهرستان سروآباد و غرب شهرستان سنندج بازدید کرد.
نقاط مورد بازدید شامل یک مکان دوره اشکانی (گورستان) و ساختگاه سد نی آباد بود که توسط شکوه خسروی معرفی شدند سپس هیات در نزدیکی روستای روار از گور عصر آهن کاوش شده طی برنامه نجات بخشی آثار محدوده سد داریان دیدن کردند.
این گور بزرگ با معماری سنگی خشکه‌چین مربوط به هزارۀ اول پیش از میلاد است که پس از پایان کاوش و با حمایت شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان و دهیاری روستای روار تبدیل به سایت موزه شد.
اقدامات حفاظتی انجام شده شامل پوشش سقف، دیوارک‌های حفاظتی و سنگ فرش اطراف مکان است. با توجه به اهمیت این مکان، پرونده ثبت ملی آن آماده شده و در حال ثبت در فهرست آثار ملی کشور است.
در این بازدید طاهر قسیمی سرپرست تیم کاوش در خصوص روند کاوش و اقدامات حفاظتی پس از آن و ویژگی‌های مهم این اثر باستانی توضیحاتی ارایه کرد.
وی گفت: حفظ این اثر منحصر به فرد و تبدیل آن به سایت موزه از همان ابتدا در زمرۀ اهداف پژوهشی تیم کاوش بوده تا توجه عمومی به حفظ و نگهداری آثار فرهنگی در منطقه افزایش یابد و در رشد گردشگری منطقه هورامان نیز مؤثر باشد.