مصر بعد از مرسی

ارتش مصر در پایان ضرب الاجل 48 ساعته خود به حامیان و مخالفان دولت مرسی برای رسیدن به توافق و آشتی داخلی ،به نفع مخالفان دولت وارد عمل شد و با برکناری محمد مرسی از قدرت نقشه راه پیشنهادی خود را برای حل بحران داخلی به مرحله اجرا گذاشت .طبق این نقشه راه عدلی محمود منصور رئیس دیوان عالی قضایی مصر به عنوان رئیس دولت موقت قدرت را بدست می گیرد و سپس با سوگند در برابر قانون اساسی یک کابینه تکنوکرات را برای اداره امور در دوران انتقالی تشکیل می دهد و همرمان با آن کمیته ای برای تدوین قانون اساسی جدید تشکیل و زمان انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری آتی را تعین می کند.

 

در واقع ارائه و اجرای این طرح نشان می دهد که ارتش به عنوان بزرگترین مافیای اقتصادی که حداقل اداره 25 درصد اقتصاد مصر را تحت کنترل خود دارد برای پایان دادن به دوران محمدمرسی لحظه شماری می کرده است و در پی بهانه ای برای ورود به صحنه بوده است تادر پوشش حمایت از درخواست های معترضان منافع اقتصادی خود را نیز تامین کند و از وارد شدن ضرر بیشتر جلوگیری کند .

 

باوجود اینکه ارتش مصر می کوشد بر نقش خود در انجام کودتا سرپوش بگذارد و آن را اقدامی در راستای درخواست معترضان و تجمع کنندگان در میدان التحریر جلوه دهد اما از نظر منطق سیاسی اقدام ارتش در هیچ قالبی جزکودتا نمی گنجد .زیرا محمد مرسی با وجود اشتباهاتی که در عرصه سیاست داخلی و خارجی داشته از طریق انتخابات و صندوق رای به ریاست جمهوری رسیده بود ضمن انکه در قانون اساسی این کشور که باز به تائید همه پرسی رسیده بود چنین حقی به ارتش برای برکناری رئیس جمهور منتخب داده نشده است .

 

با اینحال به نظر می رسد ارتش به این علت از نسبت دادن کودتا به خود ابا دارد که اولا نمی خواهد خود را در برابر جنبش اخوان المسلمین قرار دهد و هواداران آن را علیه خود تحریک کند. دوم اینکه نمی خواهد به وجهه آن در عرصه بین المللی لطمه بخورد و اثر منفی بر کمک های خارجی بخصوص کمک های یک و نیم میلیارد دلاری امریکا داشته باشد.دقیقا امریکا و دیگر کشورهای غربی نیز به همین علت از بکار بردن کودتا برای اقدام ارتش مصر خودداری می کنند تا از مبادا بر روابط و همکاری های آن با ارتش مصر اثر منفی داشته باشد.

 

هر چند کشورهای غربی بخصوص امریکا سعی می کنند خود را در قبال تحولات سیاسی داخلی مصر بی طرف نشان دهند اما بررسی روند تحولات نشان می دهد که درست بعد از موضعگیری مقامات امریکایی از جمله اوباما مبنی بر اینکه" دموکراسی تنها در انتخابات محدود نمی شود" است که مخالفان دولت مرسی برای تجمع مجدد در میدان التحریر مصمم تر شدند و در عین حال ارتش نیز از رویکرد بی طرفی خود فاصله گرفت و ضرب الاجل 48 ساعته را که کاملا به نفع مخالفان بود صادر کرد و از طرح نقشه راه مورد نظر خود برای حل بحران پرده برداشت .

 

از اینرو به نظر می رسد امریکا دولت مرسی را قربانی بده و بستان جدید خود با مخالفان سرسخت دولت وی از قبیل عربستان و امارات عربی متحده کرد که اینها از زمان سقوط دولت مبارک از هیچ اقدامی برای ضربه به انقلاب نیمه تمام مصر دریغ نکرده اند و در عین حال جزو اولین کشورهایی هستند که به جانشین مرسی و رئیس دولت موقت مصر که دست نشانده ارتش است پیام تبریک فرستادند.به این جمع باید رژیم صهیونیستی رانیز افزود که از زمان سقوط مبارک یکی از متحدان کلیدی خود را در این کشور و منطقه از دست داده است .

 

اما در اینکه کودتای نرم ارتش مصر علیه دولت مرسی را باید سراغاز ورود این کشور به تونل تاریک و یا به منزله خروج ان از تونل به حساب آورد به پاسخ سوالهای دیگری بستگی دارد: از جمله اینکه ایا اخوان المسلمین وضع موجود را قبول خواهد کرد و یا برای برگرداندن دولت مرسی همچنان مقاومت خواهد داد؟یا اینکه نقشه راه ارتش درباره تکشیل دولت موقت تکنوکرات و تدوین قانون اساسی جدید تا چه اندازه عملی خواهد شد و سهم و جایگاه اخوان المسلمین و حزب عدالت و ازادی در این میان چقدر خواهد بود ؟پاسخ این سوال هاست که چشم انداز دور جدید تحولات مصر را مشخص خواهد کرد .

 

حامد کریمی