معماری روستاهای ثبت ملی قربانی نبود مدیریت یکپارچه

به گزارشهزار ماسوله،  درست در زمانی منظر طبیعی اورامانات در حال ثبت جهانی است و پرونده این مهم روی میز کارشناسان یونسکو است، مسئولان میراث فرهنگی از یک موضوع بسیار مهم در این زمینه غافل شده‌اند.

روستاهایی با شکل و شمایل زیبا و چشم نواز که با خشت و سنگ ساخته شده‌اند و پرچین‌های سنگی که با دیوارهای کوتاهی برای مشخص شدن حریم خانه‌ها بالا آمده‌اند مهمترین فاکتور برای ثبت جهانی منظر طبیعی اورامان بوده است که ظاهرا به علت نبود مدیریت یکپارچه برای ساماندهی و مقاوم سازی بناهای این روستا دچار چالش شده‌اند و بافت سنتی آنها در حال از بین رفتن است.

این چالش در سالهای اخیر بیشتر شده است و روستاهای بسیاری ساز ناکوک شهری‌شدن می‌زنند و شکل و شمایل بافت شهری را به خود گرفته‌اند.

زیبایی این روستا همین بافت سنتی‌شان است که اگر حفظ نشود تا چند سال دیگر شمایل تکراری شهرها را در مقیاس کوچکتر در روستاها خواهیم دید.

میراث فرهنگی: در حال پیگیری برای جلوگیری از تغییربافت روستاهای اورامان هستیم

محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفتگویی با خبرنگار هزارماسوله اظهار داشت: عدم مدیریت یکپارچه برای بافت روستا از مسائل مهمی است که با توجه به تسهیلاتی که بنیاد مسکن به واحدهای تازه ساز اختصاص می‌دهد، به ازای هر طبقه 25 میلیون تومان وام اعطا می‌کند.

وی افزود: این باعث شده است که مردم به طمع این تسهیلات در پی ساخت طبقات بیشتر باشند و شاهد ساخت ساختمان های سه طبقه و چند طبقه در روستا باشیم و بنیاد مسکن هم براساس آیین نامه 2018 عمل می‌کند که باید سازه‌های ساخته شده از نوع فنی باشند و سازه های روستایی را تایید نمی‌کنند.

معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: در این شرایط اگر مدیریتی یکپارچه وجود داشت، همه ارگان ها و سازمان ها در یک جهت عمل می‌کردند مثلا براساس ضوابطی که بنیاد مسکن در اختیار میراث فرهنگی قرار میداد افراد را مجاب می‌کرد که براساس استعلام از میراث کار ساخت و ساز رو انجام دهند.

وی ادامه داد: باتوجه به اعتباراتی که در بحث زلزله به روستاها اختصاص داده شد بعلت عدم وجود مدیریت یکپارچه و هدفمند در راستای ثبت جهانی نتوانسته ایم آن اتفاق لازم را به وجود آوریم و در روستایی مثل داریان ساخت و سازهای غیر همگون در آن توسعه پیدا کرده است.

وی تصریح کرد: در میراث فرهنگی استان کرمانشاه در حال پیگیری آیین نامه های مربوطه هستیم که با برنامه ریزی از این اتفاق جلوگیری کنیم و در پی حفظ بافت سنتی و قدیمی روستا هستیم و از بین رفتن بافت قدیمی روستا لطمه زیادی به پرونده ثبت جهانی اورامانات خواهد زد.

طالبیان گفت: متاسافنه این اتفاق فقط شامل روستای داریان نیست و تمام روستا های منطقه در معرض تهدید هستند و باید سعی در حفظ بافت سنتی روستاها داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: ما باید با همکاری و همفکری هم در جهت سمت و سوی ثبت جهانی اورامانات گام برداریم و اگر قرار براین است و برنامه توسعه روستاها را داشته باشیم در جهت حفظ بافت سنتی توسعه داده شود.

معماری از جاذبه های اصلی بخش گردشگری روستایی است

هادی شریفی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان پاوه نیز در گفتگو با خبرنگار هزارماسوله اظهار داشت: یکی از موارد اصلی در قضیه ثبت جهانی اورامانات بحث معماری و استفاده از مصالح بوم آورد در روستاهای منطقه است.

وی افزود: شهرستان پاوه با دارا بودن چند روستای هدف گردشگری و چندین روستای بافت با ارزش و بیش از 15 روستای درگیر در امر گردشگری است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پاوه گفت: از جاذبه های اصلی بخش گردشگری روستایی ما بحث معماری است که سازمان میراث فرهنگی در تلاش است با به ثبت رساندن حریم منظری و تاریخی و فرهنگی این روستاها راهی را در جهت جذب توریسم و حفظ فرهنگ کهن اورامان در نظر داشته باشد.

شریفی ادامه داد: روستاهایی از جمله هجیج، داریان، شمشیر و خانقاه به عنوان بهترین روستاها و با ارزش ترین بافت های منطقه تعیین شده که حفظ بافت معماری روستاها توسط مردم محلی و همچنین دهیاران و فعالان گردشگری از جمله اولین توصیه های سازمان میراث فرهنگی در زمینه ثبت ملی و جهانی این روستاهاست.

وی در پایان گفت: همچنین در کنار این حفظ ، استفاده از مصالح بوم آورد در ساخت طرحها و همچنین ابنیه روستاها باعث جذاب تر شدن و بالا رفتن میزان جذب گردشگران در منطقه خواهد شد.

با این وجود بهتر است هرچه سریعتر برای نجات معماری مناطق اورامان‌نشین چاره ای اساسی اندیشیده شود و ضوابط محکم و سختی برای این موضوع در نظر گرفته شود.