پشت پرده برکناری امیر قطر

 امروز شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی امیر قطر قدرت را به پسرش شیخ تمیم بن حمد آل ثانی واگذار کرد . با این اوصاف، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی جوانترین حاکم در میان کشورهای عربی منطقه می شود. او فقط سی و سه سال دارد.

 

بسیاری کشورها نظاره گر آینده قطر هستند و اینکه "بن تمیم" محافظه کارتر از پدرش، به چه سمت و سویی خواهد رفت. اکثر افراد آشنا به مسائل قطر می گویند نباید انتظار داشت روابط قطر با کشورهای غربی تغییر کند. به هرحال، شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی امیر مستعفی قطر پس از هجده سال از قدرت کناره گیری کرد.

با این اوصاف، یکی دیگر از کشورهای عربی تغییر رهبری اتفاق افتاده است  اما در ظاهر این بار این کار برخلاف کشورهایی همانند تونس و مصر که با التهاب و قیام مردمی و انقلاب بوده ، در قطر با آرامش بوده است. سران قطر از مدتها قبل از سران کشورهای عربی دیگر انتقاد می کرده اند مبنی بر اینکه سران این کشورها مدتها بر مسند قدرت تکیه می زنند و حاضر نیستند از قدرت کناره گیری کنند. حالا به نظر می رسد شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی با این کار خود خواسته است نشان بدهد تشنه قدرت نیست و برای کشورش تلاش کرده است. با وجود تغییر امیر در قطر باید توجه داشت که خاندان سلطنتی حاکم بر قطر از یکصد سال پیش قدرت را در دست داشته اند.

تفویض قدرت در قطر بسیار جالب توجه است زیرا امرای عربی معمولا قدرت را به دیگران نمی دهند و تا زمان مرگشان در مسند قدرت باقی می مانند. شیخ تمیم بن حمد آل ثانی دومین پسر بزرگ امیر سابق از همسر دومش است. او همانند پدرش در دانشکده نظامی سند هرست Sandhusrt در انگلیس درس خوانده است. وی که تا پیش از این ولیعهد قطر بود، معاون فرماندهی نیروهای مسلح قطر و ریاست کمیته برگزاری رقابتهای المیپک و جام جهانی دو هزار و بیست و دو در قطر را برعهده داشت.

امیر سابق قطر در سالهای اخیر به صورت فزاینده ای، اختیارات نظامی و امنیتی قطر را به ولیعهد واگذار کرده بود تا برای امیرشدن او زمینه سازی کند. برای بسیاری از ناظران، تغییر امیر در قطر تعجب آور نیست زیرا این تغییر عملا از چند سال پیش شروع شد و شایعاتی در این خصوص مطرح بود. چند ماه پیش این شایعات بسیار بیشتر داغ شد و پس از چند هفته شایعات بسیار داغ ، سرانجام امروز امیر قطر رسما این کار را انجام داد و از سمتش استعفا کرد. شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی در سخنان امروزش از مردم قطر تشکر کرد و گفت زمان آن فرارسیده است که تا قدرت به نسل جوانتری از حاکمان تفویض شود. بسیاری از ناظران معتقدند با امیرشدن شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، ترکیب کابینه قطر کاملا تغییر می کند و نسل جوانتری در این کابینه حضور خواهند داشت. اما بعید به نظر می رسد که سیاستهای قطر تغییر کند. مقامات قطر به صراحت این سخن را بیان کرده اند.

باید توجه داشت که قطر در سالهای اخیر در چند حوزه بین المللی نقش مهمی ایفا کرده است. قطر در سالهای اخیر تلاش کرده است که به کانون قدرت سیاسی و اقتصادی تبدیل شده بشود و حتی در رویدادهای مربوط به سوریه نقش جنایتکارانه ای ایفا کرده است.

 افتتاح دفتر طالبان در دوحه قطر که هفته گذشته انجام شد نیز موید همین مسئله است. مقامات قطر نمی خواهند انتقال قدرت در این کشور به منزله تغییر در سیاستها و جایگاه  و نقش قطر در مسائل و حوزه های کلیدی باشد. شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی شصت و یک سال دارد و ظاهرا مشکل کلیه دارد و به همین علت وزن از دست داده است. البته مقامات قطر این شایعات را تایید نکرده اند. شیخ حمد می کوشید اینگونه جلوه بدهد که این تغییر قدرت کاملا طبیعی و به سمت نسل جوانتر است. امیر جدید قطر فردی محافظه کارتر است و با گروههای اسلامی از قبیل اخوان المسلمین مصر روابط نزدیکتری دارد.

ناظران می گویند به علت همین ارتباطها، نگرانی هایی وجود دارد مبنی بر اینکه روابط آمریکا و کشورهای غربی با قطر در سالهای آینده به خوبی گذشته نباشد و به اندازه گذشته دوستانه نباشد. البته برخی ناظران نیز می گویند بعید است امیر جدید قطر بخواهد تغییری در روابط قطر با آمریکا و کشورهای غربی بوجود بیاورد. باید منتظر ماند و دید که عملا شیخ تمیم بن حمد آل ثانی در هدایت قطر چه کار خواهد کرد.